INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Onufry Oborski h. Pierzchała vel Roch  

 
 
Biogram został opublikowany w 1978 r. w XXIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Oborski Onufry h. Pierzchała vel Roch (ur. ok. 1743), sędzia ziemski liwski, poseł na sejmy, marszałek liwski konfederacji targowickiej. Ur. w ziemi liwskiej, był synem Baltazara (zob.) i Teresy z Szydłowskich, bratem Józefa (zob.). Poza dobrami dziedzicznymi w ziemi liwskiej miał w Warszawie kamienicę przy ul. Browarnej 2730. W r. 1764 posłował z ziemi liwskiej na sejm elekcyjny i ze swym ojcem i bratem Józefem podpisał wybór Stanisława Poniatowskiego. Podobnie jak brat i ojciec był wiernym stronnikiem nowego króla. Nie ma żadnych śladów uczestnictwa O-ego w konfederacji radomskiej i barskiej. W r. 1768 został skarbnikiem liwskim, w r. 1772 generał-adiutantem buławy w. lit. W r. 1775 wchodził w skład komisji sejmowej dla rozsądzenia spornych spraw majątkowych. W l.  1774–81 był wojskim mniejszym, a w l. 1781–4 cześnikiem liwskim. Jako łowczy liwski został w r. 1785 szambelanem królewskim, wkrótce potem generałem-majorem w. kor., następnie podstolim (1787–9) i wreszcie (1789) sędzią ziemskim liwskim. W r. 1788, zalecony przez prymasa, posłował z ziemi liwskiej na Sejm Czteroletni. Na sesji 29 XI 1790 wystąpił, zgodnie z instrukcją swej ziemi, przeciwko nobilitacjom. W dn. 2 V 1791 podpisał «Asekurację» i nazajutrz popierał w Izbie projekt Konstytucji. Należał do Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej.

Początkowo O. podtrzymywał opór szlachty liwskiej przeciw Targowicy, ale gdy gen. P. Kreczetnikow zagroził jemu i całej ziemi liwskiej represjami, O. dał się wybrać na dyrektora sejmiku, na którym 6 VIII 1792 przystąpiono do konfederacji, obierając O-ego na marszałka. Liwianie wiązali się, zapewne pod wpływem swego marszałka, bez żadnych obelg na Sejm Czteroletni i konstytucję majową. W r. 1793, zmuszony przez O. Igelströma do udziału w sejmie grodzieńskim, posłował nań z ziemi liwskiej, z mocnym postanowieniem niepodpisywania rozbioru kraju. Istotnie, należał do grupy posłów zaliczanych do tzw. milczków sejmowych, nie zabierających przez całą kadencję sejmową ani razu głosu. Ale też nie sprzeciwiał się «widząc zgoła, że sprzeciwiać się nie byliśmy mocnymi» (zeznanie przed Deputacją Indagacyjną). Często gestami i cichymi perswazjami odwodził kolegów od oporu. Zdobywał się jednak na pewnego rodzaju opozycję, gdy opuszczał ważniejsze sesje, a pod koniec uciekł nawet z Grodna i powrócił przed samym zamknięciem sejmu. Sejm grodzieński powołał O-ego do deputacji dla ułożenia projektu formy rządu. Następnie wybrany był do Komisji Policji Kor. Jako najstarszy z pięciu członków Komisji przewodniczył jej obradom, zastępując stale prawie nieobecnego przewodniczącego Fryderyka Moszyńskiego. Pracom w Komisji Policji O. poświęcał dużo czasu i obowiązki swoje, mimo nader trudnych warunków, spełniał aż do wybuchu powstania «nie najgorzej» (W. Tokarz). Prezydował jeszcze z początkiem 1794 r. na nieudanych sejmikach ziemi liwskiej, na których trudno było dokonać wyborów z powodu braku kandydatów.

Po wybuchu insurekcji w Warszawie O. wysłał swych ludzi do walki 17 i 18 IV 1794, a sam podpisał «Akces do powstania» z 19 IV. Mimo to został tegoż jeszcze zapewne dnia aresztowany, oskarżony o aktywny udział w Targowicy i sejmie grodzieńskim. Przed Deputacją Indagacyjną zeznawał: «W całym sejmie anim się nigdy nie odezwał, ani projektu żadnego nie podał, ani żadnego nie brałem w deliberację». Deputacja przekonana o wiarygodności tych zeznań stwierdziwszy ponadto, że O. pensji nie brał i rozbioru nie podpisywał, zaleciła Wydziałowi Bezpieczeństwa uwolnienie go z aresztu. Istotnie 11 VII O. został zwolniony otrzymując równocześnie korzystne zaświadczenie «obywatelstwa». Ale na skutek nacisku opinii publicznej i głosów prasy Wydział Bezpieczeństwa nakazał 16 VII ponowne aresztowanie O-ego. Deputacja Indagacyjna po dwukrotnym badaniu (11 VII i 13 VIII) odesłała O-ego 16 VIII do Sądu Kryminalnego, stwierdzając równocześnie, że nie ma żadnych dowodów winy przeciw niemu. Został wypuszczony z aresztu niewątpliwie na skutek uchwały Rady Najwyższej z 4 XI, nakazującej osoby aresztowane, a nie osądzone, niezwłocznie uwolnić do wspólnej obrony ojczyzny.

O. ożeniwszy się ok. r. 1772 z Marianną Jezierską, córką kasztelana łukowskiego Jacka (zob.), t. r. spisał z nią wzajemne dożywocie. Pozostawił syna Walentego Antoniego, ur. w r. 1773 w Warszawie (a nie w r. 1775, jak podaje Mrozowska), absolwenta Szkoły Rycerskiej, któremu dziad Jacek Jezierski testamentem z r. 1805 zapisał 200 000 złp.

 

Boniecki, IX 40; Uruski; Żychliński, XII 148; – Dembiński B., Polska na przełomie, Lw.–W.–P. [1913] (faksymile «Asekuracji»); Dihm J., Trzeci Maj, Kr. 1932 s. 19; Iłowajski D., Sejm Grodzieński Roku 1793, P. 1872 s. 253, 301, 346; Jabłoński H., Sąd kryminalny Wojskowy w roku 1794, W. 1935; Jedlicki J., Klejnot i bariery społeczne, W. 1968; [Kossakowski S.] Korwin S., Trzeci Maj i Targowica, Kr. 1890 s. 139, 222; Michalski J., Sejmiki poselskie 1788 r., „Przegl. Hist.” T. 51: 1960 s. 350; Mrozowska K., Szkoła Rycerska, Wr. 1961; Skałkowski A., Towarzystwo Przyjaciół Konstytucji 3-ego Maja, P. 1930; Smoleński W., Konfederacja targowicka, Kr. 1903; tenże, Ostatni rok Sejmu Wielkiego, Kr. 1896; Tokarz W., Deputacja Indagacyjna, w: tenże, Rozprawy i szkice, W. 1959 I; tenże, Milczkowie sejmowi, tamże; tenże, Warszawa przed wybuchem powstania 17 kwietnia 1794 r., Kr. 1911 s. 191; Zahorski A., Centralne instytucje policyjne w Polsce w dobie rozbiorów, W. 1959; Zienkowska K., Sławetni i urodzeni, W. 1976; – Akty powstania Kościuszki; Diariusz sejmu … 1790, W. [1791] I cz. 1 S.C., 222; Elektorów poczet; Korespondencja Jana Śniadeckiego, Wr. 1954 II; Magier, Estetyka Warszawy; Patz J.J., Z okien ambasady saskiej, W. 1969; Tajna korespondencja z Warszawy 1792–1794 do Ignacego Potockiego, W. 1961; Vol. leg., VIII 388, IX 50, X; Wojda K, O rewolucji polskiej w roku 1794, P. 1867 s. 32; – „Mies. Herald.” R. 12: 1933 s. 159; – AGAD: Tzw. Metryka Litewska Dz. IX nr 23.

Wacław Szczygielski

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Michał Konarski

1784-09-25 - 1861-04-26
pedagog
 

Fryderyk Bacciarelli

1756 - 1829-05-10
cenzor
 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.